“Are you the doctor from Kapuna?” en “Hello doctor”. Dit zijn de zinnen die we de afgelopen weken constant horen. Sinds we in PNG wonen heb ik geen naam meer. Ik ben ‘de dokter’. Of ik het nou leuk vind of niet, zelfs na een hele dag samen optrekken wordt ik nog steeds aangesproken met ‘dokter’ in plaats van met mijn eigen naam. Het went nog niet zo. In Nederland hield ik al niet van al dat gedokter. Hier is het 100x erger… In het ziekenhuis is het Ok, maar daarbuiten ben ik gewoon ELIZE! Helaas zal het lastig worden dit te veranderen, aangezien dit nogal diep in de cultuur ingeworteld zit.
Ok terug naar het ziekenhuis. Valerie (de 60 jarige dokter uit Nieuw Zeeland) vertrok 5 dagen na onze aankomst in Kapuna voor vakantie naar haar thuisland. Dus ik ben de eerste dagen in vliegende vaart ingewerkt en stond er na vijf dagen helemaal alleen voor. Gelukkig is de staff dedicated en weten de meesten ongeveer wat ze doen, dus heb ik genoeg om op terug te vallen.
Een dag in het ziekenhuis is hier duidelijk anders dan in Nederland. Ik werk elke dag in etappes. Er zijn 4 momenten waarop de medicijnen uitgedeeld worden, deze momenten ben ik van de partij om visite te lopen en nieuwe patienten te zien. Als er in tussentijd emergencies binnenkomen komt er iemand bij onze deur aankloppen of de dokter naar ziekenhuis kan komen. Dit kan dag en nacht gebeuren, dus houdt het werk wat dat betreft lekker afwisselend.
Toen er in mijn eerste week een nieuwe patienten binnenkwamen schrok ik me steeds weer een hoedje. Wat is het druk ineens, wat een patienten. Wat bleek, de hele familie komt met de patient mee. Ooms, tantes, neefjes, nichtjes, opa’s, oma’s, en natuurlijk de directe familie, iedereen is van de partij. Met zn allen staan ze dan te kijken hoe ik de patient onderzoek, tot zelfs in de operatiekamer waar ook iedereen tijdens de ingrepen gewoon in en uit loopt. Van privacy hebben ze hier nog nooit gehoord… Het voordeel van zoveel familie is dat deze alles regelt. Dus patienten wassen, eten maken etc, hier hoeven wij ons allemaal niet druk om te maken. Daarbij lijkt iedereen in het ziekenhuis elkaar te kennen en zijn ze allemaal ook nog eens familie van elkaar. Small uncle, big brother, small mother, één grote familie in PNG.
Een ander groot verschil met Nederland is dat hier practisch geen mogelijkheden zijn tot diagnostiek. Alles gaat dus op lichamelijk onderzoek en het nodige guess werk. Een paracetamolletje hier, een kuur antibiotica daar en veel patienten zijn ineens van hun klachten af. Klagen hebben ze hier nooit van gehoord, dus dat scheelt een hoop werk. In Nederland als je een patient op wilt nemen ben je de halve dag in de weer met papierwerk. Opnamebureau moet worden gebeld, geen plek in het ziekenhuis voor de patient, alles alles alles moet opgeschreven worden, georderd worden, gesuperficeerd worden, handtekening hier en daar en ga zo maar door. Hier in PNG? Niets van dat alles… De status bestaat uit een simpel blaadje waar dagelijks wat op gekrabbeld wordt. Is het vol? Dan zoeken we een ander blaadje wat gerecycled kan worden; oude tekst wordt doorgestreept en daar wordt een beetje omheen geschreven. Geen plek in het ziekenhuis? Daar hebben we nog nooit van gehoord, eentje meer of minder is nooit een probleem.
Dan de ward. Het ziekenhuis heeft 4 wards. Maternity (gyn en verloskunde), Paediatrics (kinderen), adults en Tuberculose. Waar in Nederland de patient heerlijk vertroeteld in een prachtig hoog-laag bed ligt met elke dag schone lakens en maximaal 4 personen op een kamer (en liefst een kamer alleen), ligt hier de patient op een houten bed zonder matras met zn allen in dezelfde ruimte. Nou ja, de meeste mensen liggen naast het bed op de grond, met hun hele familie, op bamboe matten. Een klamboe wordt er boven gespannen en iedereen ligt tegen elkaar aan tussen 2 bedden in op de grond. Heel effectief wat ruimte betreft. Daarbij zijn mensen gewend om lang opgenomen te zijn. Dus als je naar het ziekenhuis gaat, gaat behalve je hele familie ook tassen vol eten mee om de tijd door te komen. Is het eten op? Dan is het echt tijd voor ontslag.
Goed, zoals je kunt lezen zijn er de nodige verschillen met een ziekenhuis in Nederland, maar al met al is het hier goed geregeld voor een ziekenhuis dat zo ruraal ligt in een ontwikkelingsland. De oprichter van het ziekenhuis, dr Lin (moeder van Valerie), woont nog steeds in Kapuna ondanks haar hoge leeftijd (90+). Het is interessant om haar verhalen en ervaringen te horen. Bijzonder om zo’n moedig persoon te ontmoeten! Zij is rond 1950 hier komen wonen, niet te vergelijken met vandaag de dag dus.
Hieronder zal ik kort over een aantal patienten vertellen die de afgelopen weken de revu passeerden, voor de geinteresseerde.
Ik word ’s nachts uit bed getrommeld. Vechtpartij in dorp in de buurt. Man is binnengebracht met allerlei snijwonden, aan pols, elleboog, hoofd en schouder. Dus wij aan de slag. Patient naar soort van semi-OK gebracht. Hele familie erbij en hechten maar. Een aantal wonden waren best diep, dus zo goed en kwaad als het ging pezen weer aan elkaar gemaakt, spieren idem en uiteindelijk de huid gesloten. Een paar dagen later is Api weer goed op de been. Beide armen in het gips loopt hij stoer te paraderen door het ziekenhuis. Hij vertelt dat hij een goede vechter is en bewust niet terug gevochten heeft, dan was zijn neef -de aanvaller- nu dood geweest. Dezelfde neef werd trouwens een dag later binnengebracht met een beknelde liesbreuk en moest naar de hoofdstad vervoerd worden. De een had de andere geirriteerd en die had meteen het mes er maar bij gepakt is het verhaal. Overigens is het bij bijna alle vechtpartijen iemand van de familie die de ander neerslaat. En dan is het daarna weer tijd voor wraak, en zo kan je nog wel even doorgaan.
Een week later is Iris (tropenarts het andere ziekenhuis van de organisatie – Kikori) in Kapuna. Er wordt een man binnengebracht die bijna onthoofd was. Een grote jaap in zijn nek tot op zijn wervelkolom, op een haar na de slagader niet geraakt. Iris start met hechten. Wij komen 1.5 uur later thuis van ons dagje uit en ik kan meteen aansluiten. We zijn nog een paar uur bezig om de bloedingen te stoppen en de boel dicht te maken, maar de man heeft het overleefd! Het is een wonder.
Niet altijd is het een succes verhaal, helaas. Zo kwam er een meisje van een jaar of 3 binnen. Buiten bewustzijn, sinds een paar dagen al. Niet nekstijf. Malaria? Test is negatief, maar dat zegt niet zoveel hier. Toch maar blind behandelen, idem voor hersenvliesontsteking. Die nacht word ik geroepen. Saturatiedaling. Als ik aankom is ze net gestopt met ademhalen. We starten met reanimeren. Een uur later besluiten we te stoppen, het heeft geen zin meer. Ze is overleden. Hadden we meer kunnen doen? Ik denk het niet. Delay blijft een groot probleem. Geen vervoer, geen geld, geen idee wanneer iemand medische hulp nodig heeft, eerst de hulp van traditional healers inroepen…dit helpt allemaal niet mee om iemand op tijd bij het ziekenhuis te krijgen.
Een week later soortgelijke casus. Nu een man van begin 60. We doen alles wat we kunnen. Opnieuw valt er niets meer te redden. Urenlang klinken de rouwgezangen door tot in ons huis. Langzaamaan vult mijn lijkenkast zich. Een lijkenkast die elke dokter schijnt te hebben, maar die hier toch wel iets sneller vult dan in Nederland.
Laatste casus. Een jongetje van bijna 2 komt binnen. Erg ziek. Een week geleden gevallen en de dag daarna een zeer been en koorts. Raar verhaal. Hij lijkt nekstijf. Hersenvliesontsteking? We behandelen blind aangezien we niets aan diagnostiek kunnen doen. 24u later zien we duidelijk dat de jongen verslechtert. Hij drinkt niet meer en ligt apathisch bij zijn moeder op schoot. We besluiten ook te behandelen voor malaria. Gaat hij het wel redden? 12 uur later blijken de slides negatief en besluiten we te behandelen voor TB meningitis, ondanks het verhaal van kort ziek zijn. De dagen daarna knapt John langzaam op en na een aantal dagen zwaait hij naar me als ik wegga en zegt hij ‘Bye’. Ik ben nog niet vaak zo blij geweest van een ‘bye’. Hij lijkt op te knappen. Een week later begint hij langzaam weer te lopen. Hem staat nog een lange behandeling te wachten, maar hij gaat er komen!
Lang verhaal dit keer…De volgende keer meer over kerst en oud en nieuw.