Tijdens ons verblijf in Kapuna in de afgelopen twee maanden heb ik me bij het bouwteam gevoegd dat bezig is met de herbouw van een groot gedeelte van het ziekenhuis. Met een ontvangen grant van 10 miljoen Kina (2.5 miljoen Euro) van de Australische donor Incentive Fund (IF) bouwen we momenteel het ziekenhuis vrijwel geheel met lokale krachten en een handvol vrijwilligers.
Kapuna hospital ligt ten oosten van Kikori op ongeveer 4 uur varen per dinghy. Anders dan Kikori, dat een verzameling van settlements rondom Kikori station is, is Kapuna niets meer dan een compound midden in de uitgestrekte bush. Kapuna is ooit opgezet door de London Missionary Society; een missionary post in de vorm van een ziekenhuis. Kikori mag zich met zijn 6000 inwoners een ware junglestad noemen, terwijl Kapuna ongeveer 250 personen telt, en slechts mensen op haar compound heeft wonen die direct betrokken zijn bij één van de entiteiten van Kapuna. Naast het ziekenhuis is er een Community Health Workers (CHW) training school, een primary school, een supermarktje en een kerk.
Het oude ziekenhuiscomplex is gebouwd kort na de Tweede Wereldoorlog en was aan vernieuwing toe. Eén van de hoofddoelen van de ziekenhuis herbouw is de upgrade naar een level 4 hospital. Dit houdt in dat Kapuna ziekenhuis in de toekomst meer voorzieningen te bieden heeft dan voor de herbouw.
Voorafgaand aan het project waren er diverse complexe horden die genomen moesten worden. Eén van de horden was de aanleg van infrastructuur voor het aanleveren van bouwmaterialen. Kapuna ligt een paar honderd meter landinwaarts vanaf de Wame rivier en een groot gedeelte van de compound is drassig moerasland. Tot vorig jaar was de enige manier om vanaf de rivier in het hart van Kapuna te komen met een kleine boot via een gammele jetty. Bij laag tij was de jetty niet per boot bereikbaar en moest er eerst honderd meter door diepe modder gewaad worden. Het was niet eens een vraag of het mogelijk zou zijn voor grotere schepen met grote ladingen bouwmateriaal om aan te meren en af te laden. Met behulp van een andere donor is een gigantisch drijvend ponton gerealiseerd midden in de rivier ter hoogte van Kapuna. De jetty is vernieuwd en verlengd tot aan de ponton.
Inmiddels meert er maandelijks een groot schip aan met een enorme lading aan bouwmaterialen. Deze barge service wordt ons voor niets aangeboden door de lokale oliemaatschappij, maar het is wel zaak om het schip zo snel mogelijk af te laden om hun kosten te drukken. Eenmaal per maand worden alle werkkrachten uit Kapuna en omgeving verzameld om te helpen bij het afladen. Dat gaat allemaal gewoon met pure mankracht. Loodzware zakken cement en grint, metalen pijpen, cementvezelplaten worden één voor één met de hand afgeladen. Alle kleine bootjes en kano’s die Kapuna’s vloot rijk is worden dan van stal gehaald om het materiaal vanaf de ponton naar de werkplaats in het hart van Kapuna te brengen. Dit is alleen bij hoog tij mogelijk, dus een strakke planning is vereist.
Vervolgens was het zaak om deze gigantische hoeveelheid aan bouwmaterialen ergens te herbergen. Via stichting Khuska en met behulp van Nederlandse donateurs, waaronder Wilde Ganzen, is een bedrag verzameld waarmee een enorme werkplaats is gebouwd. De werkplaats bevat een gedeelte voor opslag van bouwmaterialen, een joinery voor het maken van meubels en kozijnen, een gedeelte voor al het metaalwerk, een werkplaats voor al het mechanische werk en een uitgiftepunt voor tools en bouwmaterialen.
De herbouw is in het voorjaar van 2019 begonnen, en ward voor ward wordt afgebroken en ook weer opgebouwd, omdat het nieuwe ziekenhuis min of meer op de plaats van het oude ziekenhuis komt te staan. Dat vereist een strakke coördinatie van het bouwteam, en flink wat flexibiliteit van de medische staf, want het ziekenhuis zal geen dag gesloten worden vanwege van de herbouw. Het is een hele uitdaging als je hele afdeling meerdere keren verhuisd moet worden van het ene gebouw naar het andere gebouw, en je patiënten probeert te onderzoeken terwijl er 10 meter verderop een betonmolen met een enorme herrie staat te rammelen.
In eerste instantie genoot het de voorkeur van IF om het project uit te besteden aan een aannemer. Vanwege de extreem afgelegen ligging van Kapuna, de moeilijke bereikbaarheid en de complexiteit van het project gingen de aanbestedingen ver over het budget van 10 miljoen Kina heen. Toen Kapuna vervolgens aanboodt om het project zelf uit te voeren met lokale werkkrachten en een handvol vrijwilligers, krapte IF zich wel even achter de oren, maar uiteindelijk is er toegestemd.
Dagelijks werken er grofweg 100 mensen aan het project, waarvan sommigen voorafgaand aan hun aanstelling bij wijze van spreken nog nooit een hamer hadden vastgehouden. Gelukkig waren er ook locals die wel over de nodige skills bezaten en waarvan sommige al andere kleinere bouwprojecten hadden gedaan in Kapuna. Deze personen zijn aangesteld als voormannen van kleine bouwteams, en zij ontfermen zich over hun bouwteam door alle teamleden te trainen on the job.
De vrijwilligers hebben ieder hun specialiteit en sommigen komen uit de bouw- en constructiewereld. We hebben vrijwilligers uit PNG, Brazilië, Amerika, Nieuw Zeeland, Duitsland en Nederland. De vrijwilligers, waaronder ik, dragen zorg voor het projectmanagement, financiën, HR, werkvoorbereiding, PR, inkoop en verantwoording naar donors.
Soms voelt het als roeien met de riemen die we hebben, en vanwege de corona-crisis missen we wel diverse skills van vrijwilligers die er anders zouden zijn geweest, maar wonder boven wonder weten we de klus te klaren met het door ons en IF gewenste resultaat. Elke dag staat er weer een indrukwekkend groot team klaar in regen en zonneschijn (beide is hier niet echt fijn). Dat gaat niet zoals in Nederland lekker strak en organisatorisch gezien om door een ringetje te halen, maar gewoon met een hele hoop flexibiliteit, improvisatie en een vleugje chaos.
